Epoka brązu w Europie

Epoka brązu zaczynała się i kończyła w różnych okresach w różnych częściach kontynentu. W tym czasie na terenie Europy istniało wiele kultur, które pojawiały się, rozprzestrzeniały i znikały, zostawiając ślad w ich następcach. Większość kultur epoki brązu w Europie miała charakter wodzostw, co oznaczało coraz większą hierarchizację i centralizację organizacji polityczno-społecznej. Powstawały elity, których groby były bogato wyposażone. Poszczególne wodzostwa rywalizowały ze sobą: budowano umocnienia i wykonywano nową broń - miecze i berła sztyletowe. Rozwinął się handel dalekosiężny, zwłaszcza cyną, miedzią (potrzebnymi do wyroby brązu) i bursztynem. Nie wszędzie wszakże były ich złoża. Spowodowało to też rozwój mód i idei, co wpłynęło na powolne ujednolicenie kulturowe Europy.

Bałkany
Epoka tutaj trwała w latach ok. 2600-1000 p.n.e. Istniało tu wiele małych kultur. Ludność zajmowała się rolnictwem, hodowlą zwierząt, handlem i rzemiosłem. Większość było ludów, żyjących w stałych osadach. Były również koczownicze ludy pastersko-łowieckie. Najważniejsza była zaś kultura egejska. Ludy z tej kultury żyły nad Morzem Egejskim (tereny dzisiejszej Grecji i zachodniej Turcji). Stworzyły one pierwsze europejskie cywilizacje: minojska (2000-1550 r.p.n.e.) i mykeńska (1600-1100 r.p.n.e.). Umiejętność obróbki brązu przyszła najprawdopodobniej z Bliskiego Wschodu.

Europa Środkowa
Epoka brązu trwała tutaj w latach ok. 1800-700 p.n.e. Pierwszą dużą kulturą była kultura unietycka (2300-1600 r.p.n.e.). Została ona zastąpiona przez krąg kultur mogiłowych (1700-1200 r.p.n.e.) oraz krąg kultur pól popielnicowych (1700-900 r.p.n.e.). Znajomość obróbki brązu dotarła tutaj dzięki ludom naddunajskim i bałkańskim.

Europa Wschodnia
Epoka brązu trwała tutaj w latach ok. 2200-900 p.n.e. Pierwszą dużą kulturą była powstała na stepach kultura grobów katakumbowych (2800-2000 r.p.n.e.). Zastąpiona ona została przez kulturę ceramiki wielowałeczkowej (2100-1750 r.p.n.e.), a ta z kolei przez kulturę grobów zrębowych (1800-1300 r.p.n.e.). Znajomość obróbki brązu dotarła dzięki ludom kaukaskim.

Europa Zachodnia
Epoka brązu trwała w latach 1800-700 p.n.e. Długo utrzymywały się neolityczne kultury megalityczne i lokalne gruby kultury pucharów dzwonkowatych (obejmującą tereny Niemiec, Włoch, Francji, Półwyspu Iberyjskiego i Wysp Brytyjskich). Tylko w miejscach obfitych w złoża miedzi i cyny, wytworzyły się kultury epoki brązu, w tym: kultura Wessex (2000-1400 r.p.n.e.), obejmująca tereny dzisiejszej Anglii.oraz kultura Terramare (1500-1300 r.p.n.e.), obejmująca północne Włochy. Znajomość obróbki brązu ludy te zdobyły dzięki bliskowschodnim kupcom-żeglarzom.

Skandynawia
Epoka brązu trwała w latach 1700-400 p.n.e. Ludność tworzyła kulturę nordyjską. Znajomość obróbki brązu dotarła tutaj, dzięki ludom kultury unietyckiej.