Cywilizacja doliny Indusu

Cywilizacja doliny Indusu (zwana też Kulturą Indusu, Kulturą Harappa lub Kulturą Mohendżo-Daro) trwała nad Indusem w latach 3300-1300 p.n.e. Jednak dopiero w ok. 2600 r.p.n.e. powstały pierwsze miasta. Do dzisiaj odkryto ok. 10 miejscowości, które można uznać za miasta. Reszta to niewielkie ośrodki rolnicze.

Wielka Łaźnia w Mohendżo-Daro

Cechy charakterystyczne dla miast cywilizacji doliny Indusu:

• liczyły nawet 30000 - 50000 mieszkańców;
• były chronione przed powodziami, za pomocą wałów przeciwpowodziowych oraz sztucznych ceglanych platform, na których miasta budowano;
• ulice były brukowane i przecinały się pod kątem prostym;
• skutecznie oddzielano przestrzeń prywatną od publicznej, a także przestrzeń handlową od mieszkalnej;
• budynki mieszkalne były najczęściej dwupiętrowe i wielopokojowe i wszystkie posiadały dostęp do czystej wody oraz łazienkę, podłączoną  do sieci kanalizacyjnej, odprowadzającej nieczystości na zewnątrz miasta;
• posiadały rozległe cytadele, gdzie znajdowały się obiekty publiczne np. łaźnie;
• brak budynków, które można określić jako świątynie i pałace;
• większość budynków było budowanych z cegieł (pierwsze na świecie masowe wykorzystanie cegieł).

      Społeczeństwo było podzielone na wiele klas, co sugerują figurki o różnych strojach i fryzurach oraz znaki pisma. System władzy był najprawdopodobniej teokratyczny (władzę sprawowali kapłani) lub oligarchiczny (władzę sprawowała grupa ludzi). Władcy panowali nad rozległymi obszarami i manifestowali swą potęgę, nie przez wznoszenie monumentalnych budowli, czy pomników, ale przez symbolikę biżuterii, pieczęci, czy pisma (ówczesne pismo miało formę piktogramów, nie odczytano go do dzisiaj). Brak jest też, o dziwo, zorganizowanej siły zbrojnej.  Społeczeństwo, mimo podziału na klasy, miało charakter egalitarny (świadczy o tym jednolite rozplanowanie miast i brak zróżnicowania statusu materialnego w pochówkach).
   Podstawą gospodarki było rolnictwo. Na wysokim poziomie jednak było również rzemiosło. Wyrabiano:

• ceramikę, w tym terakotę i fajans,
• narzędzia,
• zabawki,
• biżuterię (koraliki, naszyjniki itp.),
• figurki.

Robiono je z m.in.: muszli, drewna, kości, rogów, kamieni półszlachetnych, ołowiu, srebra, złota, miedzi, czy brązu (umiejętność jego obróbki stała się powszechna ok. 2000 r.p.n.e. i od tego momentu rozpoczyna się tutaj epoka brązu).

    Mieszkańcy doliny Indusu posługiwali się pismem, do dzisiaj nieodczytanym, już od 3300 r.p.n.e. Znaki miały charakter ideogramów. Nieprawdziwe są hipotezy, że pochodzi ono od sumeryjskiego pisma klinowego.
   Nie wiadomo nic o religii, ale najprawdopodobniej miała charakter animistyczny.
   Cywilizacja ta od ok. 2200 r.p.n.e. zaczęła upadać, a w ok. 1900 r.p.n.e. zniknęła całkowicie. Wpływ na to miały najprawdopodobniej: susze i pustynnienie doliny Indusu, co spowodowało wyschnięcie rzeki Saraswati, nad którą leżało większość miast. Poza tym z powodu nadmiernej eksploatacji gleby, wyjałowiła się. Napływ ludności doprowadził do upadku dotychczasowego porządku. Przez to władze straciły autorytet i już nie kontrolowały tego co się dzieje w miastach.Z czasem straciły kontakty handlowe, co doprowadziło do upadku ekonomicznego. Miasta wtedy opustoszały i ludzie na powrót zamieszkali w niewielkich osadach.