Do największych dynastii tego okresu były:
I dynastia z Isin
Rządziła ona Isin w latach 2017-1924 p.n.e. Jej założycielem był Akadyjczyk Iszbi-Erra. Był on namiestnikiem sumeryjskiego króla Ibbi-Suena. Zbuntował się przeciw swemu suwerenowi. Po upadku państwa neosumeryjskiego, zajął Isin i centrum religijne w Nippur oraz odbił Ur z rąk Elamitów. W krótkim czasie zjednoczył południową i środkową Mezopotamię. Ostatnim władcą z tej dynastii był Lipitiszar. Znany jest jako twórca zbioru praw. Pod koniec jego panowania władca Larsy odebrał mu Ur. Porażka ta doprowadziła do osłabienia władzy i do przewrotu.
I dynastia z Larsy
Rządziła ona Larsą w latach 2025-1834 p.n.e. Jej założycielem był Naplanum. Był amoryckim wodzem, który opanował Larsę, a potem pomógł Elamitom w zdobyciu Ur. Król Gungunum (panował w latach 1932-1906 p.n.e.) na początku swego panowania zdobył miasto Ur, kosztem władcy Isin, Lipitiszara. Później podporządkował sobie południową Babilonię i zachodni Elam. Kolejni władcy zajęli zdobywali tereny na północy. W 1834 r.p.n.e. amorycki wódz Kudur-Mabuk opanował Larsę.
II dynastia z Isin
Rządziła ona Isin w latach 1923-1794 p.n.e. Jej założycielem był Ur-Ninurta, który obalił poprzedniego władcę. Władcy tej dynastii próbowali przywrócić świetność królestwa, ale bezskutecznie. Ostatecznie Isin zostało podbite prze króla Larsy.
II dynastia z Larsy
Rządziła ona Larsą w latach 1834-1763 p.n.e. Założył ją Kudur-Mabuk, który zdobył Larsę i oddał władzę swym synom. Król Rim-Sin I w 1808 r.p.n.e. pokonał koalicją miast Isin, Uruk, Rapiqum i Babilon. potem zajął całą południową Babilonię, a w 1794 r.p.n.e. podbił Isin i obalił tamtejszą dynastię. Jednak uległ on w 1793 r.p.n.e. królowi Babilonu, Hammurabiemu.
I dynastia z Babilonu (dynastia starobabilońska)
Rządziła ona Babilonem w latach 1894-1595 p.n.e. Jej założycielem był amorycki wódz Sumu-abum, który w 1894 r.p.n.e. zajął miasto Babilon i ustanowił tam swą siedzibę. Musiał walczyć o utrzymanie niezależności z innymi miastami. Kolejni władcy budowali liczne fortyfikacje oraz sami zaczęli podbijać przeciwników. Babilonowi uległy m.in. Kisz, czy Sippar.
Najsłynniejszym władcą z tej dynastii był Hammurabi, który panował w latach 1792-1750 p.n.e. Znany jest przede wszystkim z wydania zbioru praw, zapisanych na steli. Odziedziczył on niewielkie państwo, lecz silne gospodarczo. Na początku swego panowania wydał dekret umarzający długi obywateli i rozbudowywał umocnienia. W 1786 r.p.n.e. zajął Isin i Uruk. W ciągu kolejnych 5 lat powiększył swe państwo prawie dwukrotnie. Prawdopodobniej pomógł mu władca Asyrii, Szamszi-Adad I. Po śmierci sojusznika w 1791 r.p.n.e., Hammurabi na 27 lat przerwał ekspansywną politykę i skupił się na sprawach wewnętrznych kraju. Od 1764 r.p.n.e znów rozpoczął działania wojenne. W ciągu 10 lat podbił prawie całą Mezopotamię i zachodni Elam.
Za panowania jego syna, Samsu-iluna (panował w latach 1749-1712 p.n.e.), doszło do znacznego osłabienia Babilonu. Najpierw doszło do inwazji Kuszytów, którzy zdobyli Ur i Uruk. Potem ok. 1740 r.p.n.e. niejaki Rim-Sin II ogłosił się królem Larsy i wszczął powstanie w południowej Babilonii, które zostało stłumione po 5 latach. Złupił w tym czasie Ur i Uruk. Zaraz potem kraj napadli Elamici, którzy zdobyli Uruk. W 1721 r.p.n.e. na południu Sumeru wybuchło kolejne powstanie. Tym razem wodzem był Ili-ma-ilum. Zdobył on religijne centrum w Nippur, odparł ataki Samsu-iluna i założył własną dynastię.
Kolejni władcy musieli walczyć z coraz częstszymi najazdami Kuszytów z gór Zagros. Ostatecznie dynastia ta została obalona przez króla hetyckiego Mursilisa I, który splądrował i spalił Babilon.
II dynastia z Babilonu (dynastia z Kraju Nadmorskiego)
Panowała ona w latach ok. 1730-1475 p.n.e. na terenach nad Zatoką Perską. Jej założycielem był Ili-ma-ilum. Dynastia utraciła władzę w wyniku najazdu Kuszytów.
Babilonia swoje cywilizacyjne osiągnięcia (matematyka, astronomia, astrologia architektura, literatura, religia) zawdzięczają głównie Sumerom i Akadom.
Właśnie w tym okresie powstał słynny Epos o Gilgameszu, napisany po akadyjsku. Powstał on w oparciu o kilka sumeryjskich poematów.
Na mitologię babilońską w dużej mierze składają się elementy sumeryjskiej mitologii oraz wierzeń akadyjskich. Większość bóstw ma podobne imiona do tych sumeryjskich. Do najważniejszego boga urósł Marduk, który był opiekunem Babilonu. Patronował on też wodzie, magii, mądrości i sądownictwu.
Biblia
- Wieża Babel to najprawdopodobniej babiloński ziggurat.
- Właśnie w tym okresie żył Abraham, pierwszy z hebrajskich patriarchów. Z woli Jahwe wyruszył z Ur do Palestyny, wraz z całą swą rodziną i całym dobytkiem.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz