Sumerowie

Sumerowie jest to lud nieznanego pochodzenia, który pod koniec IV tysiąclecia p.n.e. stworzył cywilizację w południowej Mezopotamii w okresie Uruk. Posługiwali się językiem sumeryjskim.
   Prowadzili oni osiadły tryb życia. Trudnili się rolnictwem , rybołówstwem, rzemiosłem i handlem. Stworzyli wiele miast-państw, które były ośrodkami niezależnymi i toczyły między sobą wojny. Miasta były rozległe. Centralnym budynkiem była świątynia. W większości były zamieszkane przez ok. 2000 mieszkańców. Największym miastem było Uruk, które miało ok. 50000 mieszkańców. Mieszkali w nich gł. rolnicy (zbudowali kanały i osuszyli rozlewiska w delcie Tygrysu i Eufratu, dzięki czemu uprawa roli była bardziej efektywna), rzemieślnicy (garncarze, budowniczy, tkacze, kowale, odlewnicy brązu), czy kupcy (prowadzący wymianę towarów z mieszkańcami Syrii, Palestyny, Egiptu oraz doliny Indusu). Płody rolne, produkty rzemieślnicze, czy towary przywiezione przez kupców były zbierane przez kapłanów, a potem rozdzielane między mieszkańców.

    Społeczeństwa sumeryjskich miast miały strukturę klasową. Na samym szczycie byli królowie-kapłani. Władca rządził z ramienia lokalnego boga. Tytuły władców to:

• en (kapłan, władca Uruk)
• lugal (król i najwyższy władca; sprawował zwierzchnictwo nad ensi)
• ensi (książę, namiestnik prowincji)

     Panteon bóstw był bardzo rozległy, a jego wpływy odcisnęło piętno na innych wierzeniach regionu. Każde główne bóstwo miało główną świątynię w jednym mieście. Najważniejsi to:

• Anu (bóg nieba, władca świata; świątynia w Uruk)
• Enlil (bóg powietrza; stworzył człowieka; świątynia w Nippur)
• Enki (bóg podziemnego oceanu, patron magii, mądrości i rzemiosła; świątynia w Eridu)
• Nanna (bóg księżyca; świątynia w Ur)
• Inana (bogini wojny i miłości; z czasem główne bóstwo panteonu; czczona gł. w Uruk)

    Sumerowie wymyślili najprawdopodobniej pismo klinowe ok. 3400 r.p.n.e. Początkowo miało ono formę obrazkową. Z czasem upraszczano znaki. Znaki były w kształcie poziomych i pionowych kresek. Określały one tylko sylaby, a nie całe wyrazy. W ten sposób liczba znaków spadła z ok. 2000 do ok. 500. Z pewnymi modyfikacjami pismo to przyjmowali m.in. Akadyjczycy, Persowie, Elamici. Pisano na glinianych tabliczkach, odciskając drewniany klin (stąd nazwa). 

     Sumerowie zaczęli też stosować matematykę, wprowadzając m.in.:

• sześćdziesiętny system pomiaru czasu: 24 godziny, 60 minut, 60 sekund
• system miar i wag: 1 talent = 30 min, 1 mina = 60 szekli
• kalendarz księżycowy.