Paleolit środkowy

Paleolit środkowy (350 tys. - 40 tys. lat temu)

 Jest to epoka w historii człowieka w której ludzie rozpoczęli uprawiać obrzędy religijne np. chowanie zmarłych i udoskonalili jeszcze bardziej techniki obróbki kamieni, np. zaczęto stosować kamienne groty do oszczepów, co zwiększyło efektywność łowów i przyczyniło się do porzucenia padlinożernego trybu życia. Ludzie też używać kości do budowy grotów i harpunów, dzięki którym polowali nawet na duże ryby. Przy łowach ludzie robili selekcję gatunkową i wiekową. Wybierali osobniki młodsze. Często korzystali z ukształtowania terenu np. przepędzali stada zwierząt w kierunku przepaści.
    W środkowym paleolicie mamy do czynienia z początkami organizacji prac ludzkich. Każda osada miała kilka stref np.:

• strefa obróbki kamieni
• miejsce składowania odpadów, czyli śmietnik
• centralny plac przy którym były umieszczone szałasy mieszkalne.

     Nadal istniało kilka gatunków ludzkich. Jednak najbardziej znane są dwa. Jednym z nich jest neandertalczyk (Homo  neanderthalensis). Część naukowców uważa, że był to podgatunek człowieka rozumnego i jego naukowa nazwa brzmi Homo sapiens neanderthalensis. Żył on od ok. 400 tys. do 24,5 tys. lat temu w Europie i na Bliskim Wschodzie. Nazwa pochodzi od doliny Neandertal we wschodnich Niemczech, gdzie w 1856r. odkryto jeden z pierwszych szkieletów tego gatunku. Wywodzi się on najprawdopodobniej od form człowieka wyprostowanego, żyjących na Bliskim Wschodzie, lub od gatunku pośredniego. Mieli ok. 155-165cm. wzrostu Prawdopodobnie posługiwali się mową. Miał krępe i mocne ciało i stosunkowo krótkie kończyny. Żył w czasach dużej zmienności temperatur. Pojawił się w przerwie między zlodowaceniami, czyli w interglacjale. 300 tys. lat temu pojawiło się zlodowacenie środkowopolskie (skończyło się 130 tys. lat temu) i neandertalczyk musiał przystosować się do niskich temperatur. Najprawdopodobniej wtedy zaczęli nosić odzież w celu ochrony przed zimnem i dzięki temu mogli przetrwać cały okres zlodowacenia (które skończyło się 130 tys. lat temu). 300 tys. lat temu Neandertalczyk rozwinął kulturę mustierską. Jej nazwa pochodzi od Le Moustier, miejscowości we Francji. Ludzie zaczęli używać bardziej skomplikowane narzędzia jak np. grzebienie, czy narzędzia zębate.
    Neandertalczycy posiadali w czaszce kość gnykową, niezbędną do wydawania artykułowanych dźwięków, czyli do mówienia. Posiadali oni też umiejętność abstrakcyjnego myślenia. Dowodem są na to, odkryte w jaskini Morin w Hiszpanii, kości i kamienie zaopatrzone w nacięcia w symetryczne wzory. Kolejnym dowodem są odnalezione pochówki. Groby to jamy o kształcie zbliżonym do prostokąta lub owalne. Ciało chowane było w pozycji wyprostowanej lub skulonej.

     250 tys. lat temu w Afryce pojawił się człowiek rozumny (Homo sapiens). Wywodzi się on najprawdopodobniej od form człowieka wyprostowanego, żyjących na Czarnym Kontynencie, lub od gatunku pośredniego. Już 90 tys. lat temu pierwsi przedstawiciele człowieka rozumnego opuścili Afrykę i wyruszyli na podbój Bliskiego Wschodu. Potem zaczęli kierować się na wschód i 75 tys. lat temu dotarli do Azji Południowo-Wschodniej. Do Europy dotarł dopiero 40 tys. lat temu. Czemu tak późno, skoro Europa jest bliżej?
115 tys do 11,7 tys. lat temu trwało ostatnie zlodowacenie, zwane północnopolskim. Północ Europy była pod lądolodem, a na południu była tundra, zamieszkana przez neandertalczyków.  Człowiek rozumny potrzebował dużo czasu, by nauczyć się żyć w klimacie zdecydowanie chłodniejszego niż jaki miał w Afryce.
Mniej więcej w tym samym czasie, co do Europy, człowiek rozumny dotarł do Australii i Nowej Gwinei (wtedy tworzyły jedną wyspę). Popłynęli tam z Jawy na łodziach. Nie spotkali tam żadnych innych form ludzkich i skolonizowali wyspę.