Nowe Państwo

Nowe Państwo to okres w historii Egiptu, trwający w latach 1549-1070 p.n.e., w którym nastąpiło apogeum znaczenia i potęgi. Musieli się z nim liczyć wszystkie państwa starożytnego Bliskiego Wschodu. W trakcie podbojów wykorzystywano technologie, sprowadzone do Egiptu przez Hyksosów. Nastąpił znaczący rozkwit kultury i sztuki. Powstało wtedy najwięcej dzieł, zwłaszcza architektonicznych, w całej historii Egiptu. Ogromne wpływy posiadali kapłani Amona z Teb.

XVIII dynastia

Tak naprawdę była przedłużeniem XVII dynastii. Panowała ona prawdopodobnie w latach 1549-1292 p.n.e.  Za jej założyciela uznaje się Ahmose (panował w latach 1549-1525 p.n.e.). Był on synem Sekenenre Tao II i młodszym bratem Kamose. Kontynuował on dzieło poprzedników. Dokończył jednoczenie Egiptu. W reorganizacji państwa oparł się na wsparciu swych rdzennych środowisk tebańskich. Okres rządów jego syna, Amenhotepa I (panował w latach 1525-1504 p.n.e.), to czas spokoju i stabilizacji. Prawdopodobnie ukończono wtedy królewską wersję księgi grobowej Amduat. Zapewne był ostatnim władcą, pochowanym w Dra Abu al-Naga. Za jego rządów wynaleziono klepsydrę. Zmarł jednak bezpotomnie i kolejnym władcą został Totmes I (panował w latach 1504-1492 p.n.e.). Należał do bocznej linii dynastii królewskiej. Poślubił Ahmes-Nefertati, siostrę i żonę swego poprzednika. W Delcie Nilu pokonał hyksoskich powstańców oraz pokonał i zniszczył nubijskie królestwo Kemra. Podbił też Palestynę i Syrię. Założył nekropolię królewską, zwaną Doliną Królów. Stworzył zarazem nową tradycję grzebalną. Od tamtej pory oddzielano grobowiec od świątyni grzebalnej i ukrywano go w skale.

Egipt za panowania Totmesa III

    Jego następcą był jego syn Totmes II. Po jego śmierci w 1479 r.p.n.e., władzę przejął jego syn Totmes III. Regencję objęła Hatszepsut, która najprawdopodobniej sprawowała faktyczną władzę w czasie panowania swego męża i brata, Totmesa II. Z czasem przyjęła tytuł faraona. Panowała aż do 1458 r.p.n.e.  Za jej czasów zbudowano mnóstwo budowli, w tym Świątynię Miliona Lat. Wysłała wyprawę do krainy Punt, leżącej prawdopodobnie na terenie dzisiejszej Erytrei i Etiopii. Totmes III (panował w latach 1479-1425 p.n.e.) należy do największych władców Egiptu. Przywrócił panowanie w Syrii. Pokonał, w bitwie pod Halab, państwo Mitanni. Zaprowadził w państwie ład i porządek, co umożliwiło rozwój rzemiosła, budownictwa i sztuki. W czasie jego nieobecności w stolicy, Tebach, wzrastała pozycja kapłanów Amona-Re. Bardzo prawdopodobne jest to, że właśnie on był biblijnym faraonem, który zginął w Morzu Czerwonym, w czasie pogoni za Izraelitami.
    Za rządów jego synów Egipt umocnił się w Palestynie i nawiązał przyjazne stosunki z Mitanni, umacniane więzami małżeńskimi. Jednak Amenhotep III (panował w latach 1388-1351 p.n.e.), zdecydował się na pokojową politykę i nie pomógł sojusznikowi przed najazdem Hetytów. Pozwolił na najazd Hetytów na Syrię, a Hebrajczyków na Palestynę. Jego następca Amenhotep IV zaniedbał politykę zagraniczną na rzecz reformy religijnej. Wprowadził a życie monoteistyczny kult Atona. Sam przyjął imię Echnaton. Przenióśł stolicę do nowo wybudowanego Achetaton.Kazał zburzyć świątynie innych bogów i odebrał im majątek. Zniszczył też struktury państwowe, co zaowocowało kryzysem państwa. Jego syn Tutenchamon (panował w latach 1333-1323 p.n.e.) przywrócił kult starych bogów. Przeniósł stolicę do Memfis. Kolejni władcy dynastii, tak naprawdę, nie byli spokrewnieni ze swymi poprzednikami.

XIX dynastia

Ramassesum

Panowała ona w Egipcie w latach 1292-1186 p.n.e. Założycielem dynastii był Ramzes I. Nie pochodził z królewskiej dynastii, a arystokratycznego rodu. Zrobił ogromną karierę i zaufanie faraona Horembeba, który ustanowił go wezyrem, a potem swym następcom. Ramzes został władcą Egiptu pod koniec swego życia. Jego następcą został syn, Seti I (panował w latach 1290-1279 p.n.e.). Z powodzeniem przywracał potęgę imperium, odzyskując prawie całą Palestynę, Syrię i Fenicję. Jego syn Ramzes II (panował w latach 1279-1213 p.n.e.) jest uważany za największego władcę Egiptu. Odnosił wielkie sukcesy militarne, ale nie udało mu  się przywrócić stanu posiadania Egiptu z czasów Totmesa III. W bitwie pod Kadesz w 1280 r.p.n.e. wojska egipskie spotkały się z hetyckimi, ale bez rozstrzygnięcia. W 1272 r.p.n.e. doszło do pokoju Egiptu z Hetytami, usankcjonowany ślubem. Za swego długiego panowania zbudował olbrzymią liczbę budowli i posągów, w tym Ramassesum, czyli zespół świątyń w Tebach. Władzę po nim objął jego syn, Merenptah (panował w latach 1213-1203 p.n.e.). Zreorganizował on armię, dzięki czemu udało mu się odeprzeć atak Libijczyków i tzw. Ludów Morza. Potem zaś stłumił powstanie w Nubii. Po jego śmierci nastąpił czas anarchii. Często tron zmieniał swego właściciela.

XX dynastia
Panowała ona w Egipcie w latach 1186-1070 p.n.e. Jej założycielem był Setnacht, który przywrócił porządek w państwie. Jego syn, Ramzes III (panował w latach 1183-1152 p.n.e.) był ostatnim wielkim władcą Egiptu. W swych działaniach starał się dorównać Ramzesowi II. Wielokrotnie walczył z najazdami  Libijczyków i Ludów Morza. Tym pierwszym faraon pozwolił zamieszkać na zachodzie Delty Nilu, ale musieli służyć w egipskiej armii. Filistynom (jedno z plemion Ludów Morza) zezwolił na osiedlenie się w Kaananie, w charakterze egipskich wasali. Ramzes III zbudował też wiele budowli, w tym pałac i świątynia grobowa w Medinet Habu. Jednak pod koniec jego panowania sytuacja ekonomiczna znacznie się pogorszyła. W tej sytuacji doszło do nieudanego spisku na faraona. Po jego śmierci władza królewska stopniowo słabła i szerzyła się korupcja. Egipt utracił wpływy i terytoria na Bliskim Wschodzie, co spowodowało znaczne uszczuplenie królewskiego skarbca, gdyż nie napływały daniny. Co jakiś czas zdarzały się najazdy Libijczyków. Rosły zaś wpływy kapłanów świątyni Amona-Re w Karnaku (część Teb). Powstała tam dziedziczna dynastia arcykapłanów. Władza faraona nad Górnym Egiptem była już tylko teoretyczna. Za panowania Ramzesa IX (panował w latach 1125-1107 p.n.e.) doszło do niskich wylewów Nilu, a w konsekwencji do głodu. Nasiliły się wtedy rabunki grobowców w Dolinie Królów. Sprawców grabieży aresztował arcykapłan Amenhotep. Ostatnim władcą Nowego Państwa był Ramzes XI, który rozpoczął panowanie w 1103 r.p.n.e. W tym czasie Amenhotep utracił władzę w Tebach i poprosił faraona o pomoc. Ten wysłał do Górnego Egiptu wicekróla Nubii, Panehsiego, który zdobył Teby i został wezyrem Górnego Egiptu. Panehsi popadł w konflikt z Amenhotepem i Ramzes XI kazał mu wrócić do Nubii. Ten jednak wypowiedział mu posłuszeństwo i ruszył na północ. Doszło do nierozstrzygniętej bitwy pod Hordi. Po złupieniu Teb, Nubijczycy wycofali się na południe. Do stolicy Górnego Egiptu, na czele królewskich wojsk, przybył Herhor, który został arcykapłanem Amona-Re. Od tego momentu nastąpiła tzw. Era Odrodzenia. Charakteryzowała się ona równowagą sprawowania władzy przez trzech dostojników: Ramzesa XI (tytularny władca Egiptu; w praktyce był bezsilny), Smedesa (faktyczny władca Dolnego Egiptu; teoretycznie wezyr) i Herhor (arcykapłan boga Amona-Re, faktyczny władca Górnego Egiptu). Był to czas dobrobytu i spokoju.